Tarımsal Su Hasadı

Yağmurun düştüğü yerde tutulması ve toprak profilinde depolanması şeklinde su hasadı teknikleri uygulanmaktadır. Su hasadı teknikleri, toprak erozyonu ve sedimantasyonu azaltma, toprakta suyun depolanması ve toprak üretkenliğinin artırılması aracı olarak uzun süredir kullanılmaktadır. Su hasadının en önemli hedefi; tarımsal üretimde sürdürülebilir ve çevre dostu bir sistem ortaya koymaktır. Su hasadı; toprak erozyonu kontrolünün yanı sıra, kırsal ve kurak alanlara içme suyu ve tarımsal üretim için yeterli su sağlamaktadır. Su hasadının başlıca üstünlükleri, basit, ucuz, yenilenebilir, etkili ve adapte edilebilir olmasıdır.¹

Bilindiği üzere, kurak veya yarı-kurak iklime sahip bölgelerde yüksek sıcaklıkların da etkisiyle yağan yağışların %90’ından fazlası buharlaşma yoluyla tekrar atmosfere ulaşmaktadır.  Özellikle de tarımsal faaliyetlerin yapıldığı bu bölgelerde uygulanacak bazı su hasadı yöntemleri ile kaybolan suyun bir kısmını tutarak birim tarım alanı başına kullanılacak su miktarının artırılması sağlanabilir. Diğer bir ifade ile su hasadının tarımsal üretim faaliyetleri amacıyla yapılmasının özel bir önemi vardır. Çünkü dünya nüfusu arttıkça ve su varlıkları azalmaya devam ettikçe tarımsal üretimde su ihtiyacının da katlanarak artması beklenmektedir.²

Bitkiler, çayırlar ve ağaçların sulanması için kullanılan yüzey akışın toplandığı yağmur suyu hasadı küçük ve orta ölçekli havzalardan yağmur suyu hasat yöntemlerini içermektedir. Mikro ölçekli havzalardan toplanan yüzey akış suları ya bir tank içerisinde depolanmakta veya bitişiğindeki infiltrasyon havzasının bitki kök bölgesinde depolanmaktadır. Bu infiltrasyon havzası tek bir ağaç, çalı veya yıllık bitkilerle ekilmektedir. Bu mikro ve orta ölçekli yağmur suyu hasat yöntemleri içerisinde eş yükselti seddeleri, yarı dairesel veya yamuk seddeler, kaş şekilli teraslar, küçük çukurluklar, bitki sıra arası sistemleri, Vallerani mikro havza sistemi, Negarim sistemi, Meskat sistemi, yüzey akış şeritleri, kırsal veya kentsel çatı yüzeyi sistemleri sayılabilmektedir.

Eş yükselti eğri setleri: Düz bitki ekim alanına sahip olup daha dik bitki ekilmeyen teraslar arası alandan bu alana ilave su sağlanmaktadır. %1-50 eğimli alanlarda kullanılır.

Negarim: Su kıtlığı çeken havzalarda yağış sonrası oluşan yüzeysel akışı kontrollü biçimde yönlendirerek bitki kökleri tarafından kullanılmak üzere depolamayı amaçlar.³

Yarı dairesel, Hilal seddeler: Uçları eş yükselti eğrilerine kavuşan 1-8m genişlikte hilal şekilli, 10-75 cm yükseklikte toprak setler tesis edilir.

Kaynaklar:

1. Örs, İ., Safi, S., Ünlükara, A. L. İ., & Yürekli, K. (2011). Su hasadı teknikleri, yapıları ve

etkileri. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi, 4(2).

2. YETİK, A. K., & ŞEN, B. (2020). Su Hasadı Sistemlerinin Önemi ve Teknikleri. Türk

Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji dergisi, 8(SP1), 46-53.

3. Critchely, W., & Siegert, K. (1991). A manual for the design and construction of water

harvesting schemes for plant production. Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). Rome.